جاذبه‌های گردشگری کلات
اقامت در کلات راحت است. هرجا که بنشینی و فرش بگسترانی جای توست. تاریخ باشکوه کلات رمز و رازهای زیادی برای کشف شدن دارد و جغرافیای چهارفصل کلات گردشگران را به چالش می کشد، زیبایی‌های طبیعی چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می کند و جاذبه‌های مختلف گردشگری کلات، گردشگران را به سوی این منطقه جذب می نماید. کلات برای هر گردشگر و ماجراجویی مانند طبیعت گردان، کوه نوردان، صخره نوردان، یخ نوردان، سیزده‌به‌درکن‌ها و هر کسی با هر سلیقه و طبعی جاذبه‌ای خاطره انگیز دارد. محصولات مرغوب محلی شامل برنج، گردو، کره، روغن کنجد و عسل هزار مسجد در کنار دست بافته‌های رنگین گلیم و پلاس و فرش و لباس‌های محلی مجموعه‌ای از سوغاتی‌های متنوع را برای مسافران فراهم کرده است.
چه طبیعت گرد باشید و چه اهل قدم زدن و تفکر در بناهای تاریخی، کلات جای مناسبی برای شما است. نه خسته می شوید و نه دل خواهید کند. فرقی نمی کند که با خانواده یا با گروه دوستان به این سفر بیایید، تا می توانید عکس بگیرید و از بودن در کلات لذت ببرید. کلات ۱۷۰ اثر ثبت شده تاریخی دارد که ۲۷ اثر آن به ثبت ملی رسیده است. تاریخ و طبیعتی غنی که گردشگران را به سوی خود می خواند.
– جاذبه‌های طبیعت –
۱- آبشارهای قره سو
۲- آبشارهای آبگرم
۳- آبشارهای چرم
۴- آبشارهای ارتکند
۵- آبشارهای ایده لیک
۶- جنگل پسته خواجه
۷- روستای بابارمضان
۸- طبیعت زیبای هزار مسجد
۹- سایر جاذبه‌های طبیعت کلات نادر
– جاذبه های تاریخی –
۱- مسجد کبود گنبد
۲- عمارت خورشید
۳- کتیبه نادری
۴- بند نادری
۵- برج و باروی دربند ارغونشاه
۶- خانه گبرها در سررود
۷- تپه تاریخی حسن احمد
۸- آب انبارهای روستای خشت
۹- سایر جاذبه‌های تاریخی کلات نادر
آبشارهای قره سو
آبشار
آبشارهای آبگرم
آبشار
آبشارهای چرم
آبشار
آبشارهای ارتکند
آبشار
آبشارهای ایده لیک
آبشار
جنگل پسته خواجه
آبشار
روستای بابارمضان
آبشار
طبیعت زیبای هزار مسجد
آبشار
سایر جاذبه‌های طبیعت کلات نادر
آبشار
مسجد کبود گنبد
آبشار
عمارت خورشید
کاخ خورشید یا عمارت خورشید در سال ۱۱۲۱ خورشیدی (۱۱۵۵ قمری – ۱۷۴۲ میلادی) به دستور نادرشاه افشار جهت استفاده به عنوان بنایی آرامگاهی (آرامگاه شخصی یا خانوادگی) در کلات نادر آغاز به ساخت شد و بنای آن به مدت ۵ سال (تا ۱۱۲۶ خورشیدی – ۱۱۶۰ قمری – ۱۷۴۷ میلادی) ادامه یافت. کتیبه ثلث بسیار زیبای «سوره نباء» که دورتادور فضای درونی گنبد نوشته شده به همین تاریخ اشاره دارد. کتیبه شامل آیاتی مربوط به زندگی پس از مرگ است که کاربرد آرامگاهی بودن بنا را نیز به اثبات می رساند. به اعتقاد برخی از نویسندگان این عمارت، به عنوان کاخی جهت اقامت و خزانه جواهرات و غنایم نادرشاه افشار در کلات ساخته شده و به اشتباه کاخ خورشید نامیده می شود که پنداری غلط است.
عمارت در میان یک چهار باغ (باغ ایرانی) قرار دارد که شامل یک بنا در سه طبقه است که به باور کارشناسان بر روی پی ساختمانی مربوط به دوره ایلخانی بنا گردیده. ارتفاع عمارت خورشید در گذشته، حدود ۲۵ متر بوده است اما در حال حاضر به علت خرابی طبقه سوم، ارتفاع آن نزدیک به ۲۰ متر است. طبقه اول آن ۸ ضلعی بوده که آن را روی چهار ردیف پلکان به شکل هرم برپا کرده‌اند. چهار ورودی بنا، در اضلاع هشتگانه قرار دارد که به سالن اصلی منتهی می شود. این عمارت مجموعاً دارای ۱۲ اتاق است که داخل هر اتاق نیز تزئیناتی از نقاشی و گچ بری دیده می شود. در میان این تزئینات، تصاویری از شاهزادگان نادری نیز به چشم می خورد. در میان بنای هشت ضلعی، برج استوانه‌ای شکلی در دو طبقه قرار دارد که از سطح پشت بام برجی مدور با ترک‌های شبیه نیم ستون معروف به خیاری احداث شده است، که به گفته برخی کاربرد ساعت خورشیدی نیز داشته است.
در سرداب مرکزی که گمان می رود محل مقبره شاه بوده است چهار ستون سنگی وجود دارد که بر استقامت بنا افزوده و هشت اتاق کوچک در اطراف سرداب نیز، به احتمال زیاد کاربرد مقبره خانوادگی داشته که هرگز مورد استفاده قرار نگرفته است. بعضی پژوهشگران نوع معماری و شکل ظاهری آن را الگو گرفته و مشابه مقبره امیر تیمور در سمرقند می دانند. ترکیب معماری‌های گوناگون ایرانی و مغمولی-هندی در ساخت بنا زیبایی خاصی به آن بخشیده به طوری که استفاده از معماری ایرانی کم نظیر و شیوه اصفهان در گچبری‌ها، رنگ و طلا‌کاری سالن اصلی و حجاری‌های نمای بیرونی (درخت زندگی، طوطی، میوه‌های گرمسیری مخصوص هند مانند انبه، موز و آناناس) که بر روی سنگ‌های آهکی توسط معماران هندی انجام شده، و وجود ۱۵۶ فواره و هشت حوض و حوضچه در اطراف بنا زیبایی دوچندانی به آن داده است. مجموعه عمارت دارای سیستم لوله کشی آب اختصاصی بوده که از شش کیلومتری خارج شهر آبی گوارا با استفاده از لوله‌های سفالی به آن منتقل شده است.
مرمت عمارت در سال ۱۳۴۹ خورشیدی آغاز شده و تا کنون ادامه دارد. از سال ۱۳۸۵ بخش زیرین بنا به عنوان موزه مردم شناسی کلات نادر آغاز به کار نموده و هم اکنون بر روی گردشگران هنر دوست گشوده است.
ابوالفضل رحمانی کلات
کارشناس ارشد تاریخ
کتیبه نادری
آبشار
بند نادری
آبشار
برج و باروی دربند ارغونشاه
آبشار
خانه گبرها در سررود
آبشار
تپه تاریخی حسن احمد
آبشار
آب انبارهای روستای خشت
آبشار
سایر جاذبه‌های تاریخی کلات نادر
—–